Tarihsel döngü içinde Şamanizm temeldir;misyonerlik faaliyetleri ile gelişen Budizm , Hristiyanlık, Musevilik ve Müslümanlık gibi evrensel inançlara yönelmiştir. Yöneldikleri bu farklı tarih , coğrafya , toplum , politik yaşam , din ve mezhep çeşitliliği , Türk toplumunu asimilasyona ,ayrışmalara uğratmıştır. Kurumsal dinlerin yaşam biçimi ve törelerini benimseyen Türkler ; kendi öz kültürünü , bu farklı dinsel yaşam/kültürlerle yoğurarak kendine özgü bir dinsel yol çizmişlerdir. Gerek yatay olarak toplumsal yapı ve mekansallıkta, gerekse dikey olarak zamansallık ta ve tarihsellikte şamanlık,yerel inançlarla birlikte yepyeni bir hayat bulmuştur.
