MÖ 174 yılında ÇİNLİ PRENS TÜRKLER KONUSUNDA NELER SÖYLEDİ?
MÖ 174 yılında Çin prensi;
Çung Hang Yüeh ‘in
dediğine göre, Türkler, “Çinlilerin ipeklerine ve kültürüne özenmemeleri gerekir” çünkü , “geniş bozkırlarda, soğuktan donar,incecik giysilerle çadırların içinde yaşayamazlardı. Türk töreside, kurumsal kimliğide bozulurdu.Bu yüzden Çinli elçi, “Etin en iyisini yer, kürkün en iyisini giyer, kendi töreleriyle yönetilir”, “sağlıklı ve mutlu bir yaşantıları vardır” diye yazdı.
Çinli prens, Hun diyarına elçi olarak gelmiş, bir daha Çin’e dönmemiştir. Türklerde, “hanedanlar iktidar için birbirlerini öldürmez”,” töre ile yönetilen bu toplumda, iktidar kavgası olmaz” diyerek, Türk yurdunda kalmıştır.
Bu yüzden, “Türk kültürü ve ahlakı, Çin kültüründen üstündür” diye düşünerek Türklerin zenginleşmesi için çalışmıştır. Türklerde; “saray dedikodusu” , “iktidar mücadelesi” yoktur. Demircilik , maden işleme, Devlet ve ordu örgütlenmesi daha iyidir. Türk, onurlu duruşu, tavrı, bakışı ile, saygınlığı hak etmiştir. Çinde ise, başkanlık için hanedanlar birbirini zehirler, öldürür “, diye yazmıştır.
Çinli elçi, Çinlilerin gururunu kırmak için, Çin elçi’lerine üst kimlik göstermesini, (büyüklük) göstermesini Tan-Ju’ya (Türk hükümdarına), tavsiye ediyordu.
Çin imparatoru; Hun Kaan’ı Tan-Ju’ya mektup yazdığı zaman böyle başlardı; “Impara- tor, Hun’ların Tan-Ju’sundan (SAYGIYLA) rica ederki…” (kâğıdın büyüklüğü belli büyüklükte) olurdu.
Çinli elçi,
Tan-Ju’ya, mektup yazarken, bundan daha büyük kıtada kağıtlar kullanmasını ve mektubun başına;
“Gök ile Yer’in doğurduğu, Güneş’le Ay’ın tahta geçirdiği Hun’ların büyük Tan-Ju’su,
Çin imparatorundan (RİCA) eder ki.”diye yazmasını tavsiye ederdi.
Çung-Hang Yüeh, her fırsatta, Tan-Ju’nun sarayında bulunan ve Çin imparatoru tarafından bir memuriyetle görevlendirilmiş olan Çinlilere karşı, Türklerin törelerini , ahlakını övüyordu.
